اتصالات جوش لوله
اتصالات جوش لب به لب لوله
یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین انواع اتصالات لوله به‌عنوان اتصالات با جوشکاری لب به لب (Butt weld) شناخته می‌شود. این نوع از اتصالات، می‌تواند دو تکه لوله و یا یک اتصال و لوله را به هم متصل کنند.
اتصالات لوله به قطعاتی گفته می‌شود که در یک سیستم لوله کشی برای تغییر جهت، انشعاب یا تغییر قطر لوله استفاده می‌شوند و به صورت مکانیکی به اجزا سیستم متصل خواهند شد.
مراحل مختلف جوش لب به لب لوله به کمک تجهیزات مناسب، شرایط اجرایی لازم و توسط افراد متخصص در این زمینه امکان‌پذیر خواهد شد؛ بنابراین بهتر است خودتان بدون تجربه در این زمینه دست‌به‌کار نشوید.
در ادامه این مطلب شما را با نکات فنی در خصوص نحوه اتصال به روش جوش لب به لب آشنا خواهیم کرد.
اتصال جوش لب به لب لوله چیست؟
جوش لب به لب رایج‌ترین نوع اتصال در سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی و لوله‌کشی‌هایی با درجه ایمنی بالاست. این نوع جوش معمولاً برای سیستم‌های لوله‌کشی و اتصالات استیل که در آنها نیازی به تعویض لوله در طول عمر سیستم نیست، مورداستفاده قرار می‌گیرند.
خطوط لوله‌هایی که در مسافت طولانی امتداد داشته و یا در زیرزمین قرار دارند و همچنین تاسیسات زیرساختی در صنایع مختلف و مجتمع‌ها، از مهم‌ترین کاربردهای این نوع از اتصالات هستند.
اتصالات جوش لب به لب لوله مزایای بی‌شماری دارد. جوش‌دادن اتصالات به لوله باعث می‌شود که سیستم لوله‌کشی موردنظر در آینده کمترین احتمال نشتی را داشته باشد.
همچنین یکپارچگی ایجاد شده در ساختار فلزی شبکه لوله و اتصال، استحکام بی‌نظیری را برای سیستم لوله‌کشی فراهم می‌کند؛
در ضمن این نوع از شبکه بسیار سبک بوده و کمترین فضا را اشغال خواهند کرد. از طرف دیگر با یکپارچگی که بین اتصالات و لوله‌ها بوجود می‌آید، کمترین اختشاش در جریان سیال بوجود آمده و فرآیند خوردگی و فرسایش در چنین سیستم‌های لوله‌کشی به حداقل خواهد رسید.
این اتصالات از اندازه‌های کوچک یعنی ½ اینچ تا اندازه های بزرگ مانند 48 اینچ و حتی در مواردی تا 80 اینچ موجود است.
تضمین کیفیت و استحکام شبکه لوله، مقرون‌به‌صرفه بودن آن و نهایتاً طول عمر بالا، این روش را به برترین روش جوشکاری اتصالات لوله تبدیل کرده است.
استانداردهای فنی مختلفی در این زمینه وجود دارد، ولی اصلی‌ترین و رایج‌ترین استاندارد ASME B16.9 است. استاندارد ASME B16.25 نیز شرایط آماده‌سازی لبه‌های پَخ‌دار جوشکاری اجزای لوله‌کشی شامل لوله و اتصالات را پوشش می‌دهد.
لوله‌ها را چگونه برای جوشکاری لب به لب آماده کنیم؟
انجام جوش لب به لب لوله استیل توسط تکنسین متخصص در این زمینه امکان‌پذیر است. تکنسین جوشکاری دو قطعه اتصال و یا لوله را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد و سپس در امتداد درز آنها جوشکاری را آغاز می‌کنند.
لوله دو طرف درز جوش باید در یک راستا قرار بگیرند، به‌عبارت‌دیگر لوله‌ها نباید با یکدیگر همپوشانی یا زاویه داشته باشند.
در روش جوشکاری لب به لب، انتهای لوله‌ها و اتصالات باید بصورت اریب، پَخ‌زنی (Beveling) شوند. سپس فضای V شکل بین پَخ دو قطعه با جوش پُر شود تا در نهایت آنها را از طریق جوش لب به لب به یکدیگر وصل کنید.
همچنین ضخامت و قطر لوله‌ها باید یکسان باشند. لوله‌هایی که به‌صورت اریب پَخ‌زنی شده‌اند، از کیفیت جوش بالاتری بهره‌مند خواهند شد.
بهتر است بدانید که انواع پَخ و چمفر در لوله‌ها قابلیت جوش‌دادن به‌صورت لب به لب را ایجاد می‌کنند. پَخ انتهای لوله و اتصالات انواع مختلفی دارد ولی رایج‌ترین آن پَخ V یا Y شکل طبق استاندارد ASME است.
برای ایجاد پَخ لبه انتهای لوله از روشهای مختلفی مثل روشهای دستی و ماشین‌های پَخ‌زنی استفاده می‌شود. اتصالات جوش لب به لب معمولا در کارخانه پَخ‌زنی شده و آماده کار تحویل می‌شوند.
روش‌ها و نکات مهم برای جوشکاری لب به لب لوله
روش جوش لب به لب باتوجه‌به تشخیص افراد متخصص و براساس جنس لوله، ضخامت جداره و استاندارد عملکردی امکان‌پذیر است؛
اما نوع پَخ V یا Y و یا پَخ U یا J و حتی پَخ یک‌طرفه به‌عنوان متداول‌ترین انواع جوش لب به لب شناخته می‌شوند. فضای ایجاد شده در شکاف ناشی از پَخ با روشهای مختلف جوشکاری پُر شده و با دقت بالا جوشکاری دقیق اتصالی با عمر بالا ایجاد می‌کند.
معمولاً تکنسین جوشکاری اتصال را با یک پاس جوش اولیه که به پاس ریشه معروف است ایجاد می‌کند. دقت در جوش پاس ریشه از اهمیت بالایی برخوردار است و سپس بقیه شکاف ناشی از پَخ که به ضخامت لوله نیز بستگی دارد با پاس‌های بعدی جوش پُر می‌شود که به پاس‌های فیلر معروف هستند.
.
