عصر آهن و تاریخچه تولید فولاد

 

تاریخچۀ تولید فولاد به 4000 سال قبل از آغاز عصرآهن برمی‌گردد. قدیمی‌ترین نمونه‌های اولیه مربوط به استفاده از فولاد حدوداً 1800 سال قبل از میلاد ثبت شده و دقیقا از آن زمان با پشت سرگذاشتن عصرهای گوناگون از امپراطوری روم، اسپارت‌ها، سلسله‌های چین به کاربردهای امروزی رسیده است. اما چه کسی فولاد را کشف کرد؟

اگرچه تعیین زمان دقیق کشف فولاد غیرممکن است؛ اما با نگاه به تاریخچۀ تولید فولاد در طول تاریخ به ما کمک می‌کند تا کسانی که در پیدایش فولاد نقشی داشته‌اند، پیدا کنیم.

‌

قرن سیزدهم قبل از میلاد

اولین نشانه‌های تولید فولاد را می‌توان به آهنگران قرن سیزدهم ربط داد؛ آهنگرانی که برای اولین بار دریافتند، با کم کردن درصد کربن در آهن، این ماده مقاوم‌تر و با دوام‌تر می‌شود.

‌

قرن ششم قبل از میلاد

صنعت‌گران در هند باستان، از فولاد برای ساخت تیغه، نیزه و شمشیر استفاده می‌کردند. چون در این نوع فولاد از ماده‌ای به نام ووتز استفاده شده به آن فولاد ووتز یا (wootz steel) هم گفته می‌شود. در گذشته از فولاد ووتز به‌دلیل تیز و مقاوم بودن در ساخت انواع سلاح استفاده می‌شد. به این فولاد، فولاد دمشق هم گفته می‌شود.

‌

قرن سوم پس از میلاد

چین به‌عنوان تولیدکننده انبوه فولاد شناخته شده است. به احتمال زیاد در این بازۀ زمانی در کشور چین، از تکنیک‌هایی مشابه فرایند بسمر (در ادامه راجع‌به ین فرایند بیشتر صحبت خواهیم کرد) که در قرن نوزدهم در اروپا رواج یافت، استفاده می‌کردند.

نمونه‌های تولید فلز فولاد با کیفیت در چین را می‌توان به قرن دوم قبل از میلاد ربط داد؛ اما تولید انبوه آن در قرن سوم پس از میلاد آغاز شد.

‌

قرن چهارم پس از میلاد

ستون آهنی دهلی (Iron Pillar of Delhi) در سال 402 میلادی در هند ساخته شد. این ستون به‌دلیل مقاومت در برابر زنگ‌زدگی مشهور است و تا به امروز پابرجاست. برای محافظت این ستون در برابر خوردگی و رطوبت، لایه‌ای از جنس فسفر روی ستون فولادی کشیده شده است. تصویر این ستون را در زیر ببینید: